I. THÂN THẾ
Ni trưởng Trí Thanh, thế danh Nguyễn Thị Phiến, sinh năm 1925 (Ất Sửu) tại xã Thới Thạnh, huyện Cờ Đỏ, tỉnh Phong Dinh (thành phố Cần Thơ). Pháp húy là Nhật Phiến, thuộc dòng Thiền Lâm Tế Gia Phổ đời thứ 41, là đệ tử của Ni trưởng Diệu Kim.
Thân phụ là cụ ông Nguyễn Văn Mậu, thân mẫu là cụ bà Nguyễn Thị Vĩ. Ni trưởng là con thứ năm trong gia đình có sáu anh chị em (bốn trai và hai gái), gia đình thuộc thành phần trung nông, với gia phong lễ giáo nề nếp, hiền lành đạo đức hết lòng tin tưởng Tam Bảo.
II. NHÂN DUYÊN ĐẾN VỚI ĐẠO
Vào những năm 1940, sau khi học xong bậc Tiểu học tại huyện Ô Môn, vì hoàn cảnh thời cuộc, Ni trưởng tạm nghỉ học để đảm đang quán xuyến việc nhà giúp đỡ cha mẹ. Những lúc rảnh, người thường đến chùa An Hòa – Ô Môn công quả lễ Phật nghe Kinh, vun trồng phước đức gieo mầm kết duyên với Tam Bảo.
Năm 1946 tinh thần kháng chiến chống Pháp dâng cao, nhân dịp tiễn người anh cả vào Chiến khu tại rạch Bang Chang – Trà Ôn, Ni trưởng có nhân duyên đến chùa Phật Quang làm công quả. Tại đây, người hân hạnh được gặp Hòa thượng Trí Tịnh, Hòa thượng Thiện Hoa vừa từ Phật học đường Báo Quốc ở Huế trở về để lo xúc tiến việc mở lớp Phật học, đào tạo Tăng Ni để hoằng dương Phật pháp. Lúc đó dù chỉ là hàng cư sĩ nhưng với tâm đạo nhiệt thành Ni trưởng được quý Hòa thượng cho phép ở đây vừa làm công quả vừa dự thính khóa học.
III. THỜI KỲ XUẤT GIA TU HỌC
Ngôi Tam Bảo luôn là nơi quy ngưỡng của thế gian, Tăng Ni là bậc mô phạm gương mẫu, là đất lành ruộng phước để hạt giống Bồ-đề đâm chồi nảy lộc. Nhờ có duyên gần gũi, học hỏi từ các bậc Tôn túc và bạn lành hướng dẫn khuyến khích nên ít lâu sau Ni trưởng quyết chí xuất gia học đạo.
Cơ duyên hội đủ lại được sự cho phép của song thân, Ni trưởng đến cầu thọ giới pháp với Bổn sư Diệu Kim (Viện chủ chùa Bảo An) và đã được Bổn sư chứng minh cho thế phát xuất gia, ban Pháp danh là Trí Thanh khi Ni trưởng 22 tuổi.
Được Bổn sư hết lòng dìu dắt, cho làm thị giả bên thầy, nhờ vậy mà Ni trưởng đã học hỏi những điều tâm đắc về Phật pháp nơi Bổn sư. Chí nguyện “Phát túc siêu phương” ngày đêm kiên định nên được Bổn sư cho trở lại Phật học đường Phật Quang tiếp tục chương trình Phật học, do Hòa thượng Thích Thiện Hoa phụ trách giảng dạy.
Phật pháp giờ đây đối với Ni trưởng là nhựa sống, là chất liệu quý báu để nuôi dưỡng tuệ căn, là lý tưởng tự lợi, lợi tha. Trong thời gian học Phật pháp, với hạnh nguyện lợi sanh Ni trưởng đã tham gia phong trào bình dân học vụ, làm cô giáo dạy văn hóa giúp bà con địa phương thoát nạn mù chữ.
Nhưng ít lâu sau, chiến sự nổ ra ngày càng ác liệt, đời sống nhân dân khó khăn, chùa Phật Quang bị quân Pháp oanh kích nên lớp học phải tạm dừng.
Năm Tân Mão (1951), Tăng Ni sinh phải sơ tán khỏi Phật học đường Phật Quang, Ni trưởng trở về chùa Bảo An – Cần Thơ. Khi lớp học được chuyển về chùa Ấn Quang – Sài Gòn để tiếp tục khóa học nhưng do công việc ở chùa khá bề bộn nên Ni trưởng đành gát lại việc học.
Năm 24 tuổi (1950) thọ giới Sa-di-ni tại chùa Phước Hậu – Trà Ôn do Tổ Khánh Anh làm Hòa thượng Đàn đầu.
Năm 28 tuổi (1955) thọ Thức-xoa-ma-na tại chùa Phước Huệ – Sa Đéc do Ni trưởng Như Nghĩa chùa Hải Huệ làm Hòa thượng Đàn đầu.
Năm 36 tuổi (1961) thọ Tỳ-kheo-ni tại Giới đàn chùa Từ Nghiêm – Sài Gòn do Ni bộ Bắc tông tổ chức.
Quá trình xuất gia tu học của Ni trưởng tiến từng bước nhẹ nhàng nhưng thận trọng và vững chắc thể hiện lòng kiên định, tinh nghiêm trên đường lập thân hành đạo của Ni trưởng.
IV. THỜI KỲ HÀNH ĐẠO
Ni trưởng bản chất thuần hòa, tánh tình điềm đạm, có chí nguyện chuyên tu hơn là chuyển hóa hành đạo, là một bậc Ni giới hạnh tinh nghiêm, thực tài thực học nhưng người thường dùng thân giáo làm phương tiện độ sanh, sống khiêm cung độ lượng nên Ni trưởng luôn được Ni chúng và huynh đệ yêu mến kính trọng. Khi Bổn sư (Ni trưởng Diệu Kim) viên tịch, Ni trưởng được huynh đệ và bổn đạo tin tưởng giao nhiệm vụ trụ trì chùa Bảo An – Cần Thơ năm Mậu Ngọ (1978), nối nghiệp Tổ thầy.
Với trọng trách là người hướng dẫn đạo tràng, là một vị giáo phẩm Tôn túc của Ni giới tại Tỉnh hội Phật giáo Cần Thơ nên Ni trưởng đã đảm nhiệm chức Hóa chủ, Giáo thọ Ni nhiều khóa An cư tại Cần Thơ, Ni trưởng được cung thỉnh làm Hòa thượng Đàn đầu và Giới sư tại nhiều Đại giới đàn để truyền giới cho hàng giới tử Ni như: Đại giới đàn Bửu Lai (năm 1994), Đại giới đàn Thiện Phước (năm 1997), Đại giới đàn Pháp Thân (năm 2000) do Ban Trị sự Tỉnh hội Phật giáo Cần Thơ tổ chức.
Thiết tha với tâm nguyện “Tiếp dẫn hậu lai báo Phật ân đức”, Ni trưởng một lòng chăm lo trùng hưng Tam Bảo để đạo tràng Bảo An ngày thêm hưng thịnh. Suốt thời gian hành đạo, Ni trưởng đã thế độ xuất gia cho nhiều Ni chúng trong số đệ tử ấy có nhiều vị hiện nay đang đảm nhiệm những Phật sự trong tỉnh nhà. Bên cạnh đó, Ni trưởng cũng hướng dẫn nhiều thiện nam tín nữ quy hướng Tam Bảo.
Khi tấm thân già yếu nhưng người vẫn kham nhẫn với mọi duyên và nhờ quá trình huân tu công đức nên tinh thần của Ni trưởng vẫn minh mẫn linh hoạt. Khi có ai đến thăm viếng, Ni trưởng luôn ân cần khuyên mọi người cố gắng tu hành, giữ trọn niềm kính tin Tam Bảo.
V. THỜI KỲ VIÊN TỊCH
Những năm tháng cuối đời, tuổi tác và bệnh duyên đã làm hao mòn thân tứ đại nhưng Ni trưởng luôn tỉnh niệm trong câu niệm Phật.
Thật là:
“Mặt trời mọc ở phương Đông,
Sau rồi nắng rọi ánh hồng phương Tây”
Suốt cuộc đời sống thanh đạm, tinh tấn với lý tưởng giải thoát, Ni trưởng đã vượt qua tất cả những chướng duyên thử thách vững bước trên đường đạo đến hơi thở cuối cùng. Đến năm 2003 (Quý Mùi) Ni trưởng viên tịch.
Thế là sau 79 năm trụ thế, 57 năm sống đạo, 43 hạ lạp Ni trưởng đã trở về cõi Phật trong lời Kinh tiếng Kệ của mọi người.
“ Bảo An nay vẫn còn đây.
Hoa đàm một thuở nơi này ngát hương
Pháp thân thể nhập chân thường
Lung linh tỏa sáng tấm gương cửa Thiền ”.