Súc sinh (chữ Hán:畜生, tiếng Phạn: tiryañc), còn gọi là súc sanh, là một thuật ngữ trong Phật giáo dùng để chỉ về các loài thú vật nói chung gồm tất cả loài thú, chim, cá, rắn, côn trùng trong đó chú trọng chỉ về các loài gia súc nuôi lấy thịt hoặc sức cày kéo. Theo nghĩa chữ Hán thì từ Súc có nghĩa là súc dưỡng, nuôi lấy và sinh có nghĩa là chúng sinh và súc sinh chính là loài thú vật mà người ta nuôi lấy để ăn thịt hoặc để sai khiến và bản tánh của súc sinh thì ngu, si, sự sống của súc sinh thì dơ dáy, tồi tàn, ăn ở lộn xộn.
“Súc sinh” trong phương ngôn tiếng Việt Bắc Bộ được đọc là /suk sɪŋ/ hoặc /ʂuk ʂɪŋ/, trong phương ngôn tiếng Việt Nam Bộ đọc là /suk sɪ̈n/ hoặc /ʂuk ʂɪ̈n/. “Súc sanh” trong phương ngôn tiếng Việt Nam Bộ được đọc là /suk san/ hoặc /ʂuk ʂan/, trong phương ngôn tiếng Việt Bắc Bộ đọc là /suk saŋ/ hoặc /ʂuk ʂaŋ/.
Kiếp súc sinh
Súc sinh còn được hiểu là một kiếp trong Bát nạn và đồng thời là luân hồi trong Lục đạo gồm địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh (cõi Ta bà), người, a-tu-la, trời. Theo cách hiểu của phật tử thì ba đường khổ là địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, trong đó nạn khổ súc sinh thì sự khổ có thể nhận thấy dễ dàng ở trước mắt, ai cũng thấy và để thoát khỏi kiếp súc sinh thì phải qui y Tăng rồi khỏi đọa súc sinh. Theo quan điểm Phật giáo thì kiếp súc sinh hình thành người đời trước do si mê không biết rõ thế nào là thiện, thế nào là ác, thế nào là tội, thế nào là phước, thế nào là tà, thế nào là chánh nên kiếp hiện tạy này đọa làm súc sinh theo phương châm người không phân biệt rành rõ thiện ác, tội phước, tà chánh gọi là si mê. Si mê nên chết phải đọa làm loài súc sinh. Sự chuyển hóa vào loài súc sinh do hai kiểu gồm do sự tiến hóa lần lần theo nấc thang của vạn vật. Thứ hai là bị đày vì tội nghiệt, quả báo nặng. Ví dụ như kẻ vì hà tiện mà chuyển hóa làm rắn, làm chó, thiếu nợ mà chuyển hóa làm trâu, làm lừa, ngựa để đền bù.
Không sát sinh
Theo thuyết của Phật giáo thì theo tinh thần bình đẳng nên súc sinh cũng cần được tôn trọng do đó Phật giáo đề ra ngũ giới trong đó có quy định không sát sinh tức là không giết người và giết các loài súc sinh nói chung. Đồng thời cũng có khi vì tế độ chúng sinh, Bồ Tát đôi khi cũng chuyển hóa vào hạng súc sanh. Như đức Phật Thích Ca từng sinh ra làm cá để cứu bịnh thời khí, làm công để thuyết diễn đạo lý, làm nai để tỏ cái đức từ bi cứu thế… một số loài súc sinh biết giác ngộ sẽ trở thành cao quý như những loài chim quý, lạ ở Cực Lạc thế giới, do sức thần thông của đức Phật A Di Đà mà hóa sinh để thuyết pháp cho các nhà tu học ở đó nghe.
Quan niệm xã hội
Theo cách hiểu thông dụng trong xã hội thì câu súc sinh hay đồ súc sinh, thằng súc sinh, bọn súc sinh được xem là một câu chửi rất nặng, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác và có thể bị kiện ra tòa vì theo quan niệm xã hội thì súc sinh là thứ tệ nhất trong muôn loài vật còn tệ hơn cả con chó, con mèo.
